Favori bırakmak sadece masum bir hevailik mi?

Ayrıntılar
Kategori: Güncel Meseleler
Gösterim: 13101

Son yıllarda adeta tüm gençliğimizde çığ gibi büyüyen bir hastalık favori bırakmak. Yani saçların kulak hizasından bir kaç santim daha aşağı sarkması. Muttaki bir genç bunun adaba aykırı olduğunu bilir ama sadece bir adapsızlık bir hevailik alameti mi yoksa korkunç bir başlangıç hikayesi mi var?

Favori, Fransızca "favorist" kelimesinin lisanımızda kullanılması, erkeklerde sakalların kulak önünde çene köşesine doğru uzatılması[1], yüzün her iki tarafında bırakılan sakal demeti[2] manasına gelmektedir.

Bugün [70'li yıllar] köylüsü, kentlisi, işçisi, memuru, genci, yaşlısı ağarmış saçlısı siyah saçlısı, favori uzatıyor. Bu bir moda mıdır? Acaba ne mana ifade ediyor? Zannediyoruz ki, kimse ne mana ifade ettiğini bilmiyor. Berberler adeta erkeklerin saç ve favori uzatmalarını teşvik edici davranıyor; kadın kuaförlüğü gibi bir erkek kuaförlüğünün doğmasından pek memnun görünüyorlar.

Favori, eski devirlerde Hıristiyan şövalyelerde bir remiz, bir asalet ifadesi kabul ediliyordu. Bir şövalyenin favorisi ne kadar uzunsa o kadar asil yani o kadar Müslüman-Türk öldürmüş demektir. Bunu bilen ecdadımız favoriyi küfrün remzi (işareti) kabul etmişti. Burada bir hatıramı zikredeceğim…

Sene 1958, yedeksubay tabib olarak Erzurum’da görevimi yapıyorum. Cemal GÜRSEL 3. Ordu, Mithat AKÇAKOCA kolordu kumandanı, gayretli bir albayımız var; fakat bıyıktan hoşlanmıyor. Bütün kaytan bıyıklı yedek teğmenlerin bıyıkları kesildi. Sıra bizimkine geldi, bana da bıyıklarımı kestirmem için emir verdi. Ben de,

- "İç hizmet kanunu sarihtir" albayım dedim. Bulduk iç hizmet kanununu beraber okuduk; Vâzı’-ı kanun subaya,”kaş aldırmayı, manikür yaptırmayı, fazla koku kullanmayı, favori bırakmayı” yasaklıyor.”Bıyık tabii olarak bırakılır, uzunluğu hiçbir zaman üst dudak boyunu geçmez, yanlar üst dudak hizasında olur. Üstten alınmaz, alt uçları dudak hizasında kesilir” diyordu.[3]

Ertesi gün buna rağmen bıyıkları bir daha kesmemek üzere kestik. Bu tarihten sonra subaya yasaklanan konular üzerinde düşünür oldum. “Kaş aldırmak. Manikür yaptırmak, koku sürmek”, malum. “Biş yani çenede sakal bırakmak papaz âdeti, ya favori?

O zaman Türkiye'de bir tek favorili insan mevcut değildi. Bir gün Mithat AKÇAKOCA paşa teftişe geldi ve bir brifing yapıldı. Ben paşaya sordum:

- “Paşam iç hizmet kanununda subaya favori neden yasaklanmış?” Paşa,

- “Favori şövalyelikte bir asalet alameti kabul edilmiştir. Şövalyeler Müslüman- Türk öldürdükçe favorilerini uzatırlardı. Bir şövalyenin favorisi ne kadar uzunsa o kadar çok Türk öldürmüş demekti.”dedi.

Favoriyi o zaman öğrenmiştim.

Bugün birçok dostlarımız favori uzatıyor; tabii bilmeden uzatıyorlar. Bazen soruyorum: “Aziz dostum kaç Türk öldürdün?” Ardından da meseleyi izah ediyorum. “Öyle mi?” diye hayret edenler oluyor.

Bazı kimseler “favori uzatmazsanız size bugün medeni insan demezler” diye bilmeden bir kompleksi ifade ediyorlar. Halbuki dedelerimizin âdetleri; onlara sırt çeviriyoruz. Onları yaşatsak. Nerede!..

Bunları nice Avrupalı yapmalı ki, ithal malı gibi bize oradan gelmeli!

Dedelerimizin bir sakalı vardı. Bugün gençlerimiz sakal bırakıyor fakat bu dedelerinki değil, turistlerinki; onlara benzemek gayreti.

Belki bütün bunlar ufak şeyler, teferruat diyecekler olabilir. Her şey ufak olabilir. Ama bu ufaklar birleşir, büyür; milletleri millet yapan örf-âdet ve gelenekleri teşkil eder.

Bugün, örf-âdet ve geleneklerimizi tanımayan bir Anayasa Mahkemesine rağmen, her millet gibi biz de geleneklerimizin yaşadığını, yaşatıldığını görmenin hasreti içindeyiz.


DİPNOTLAR
[1] Danişmend, İ. H., Güntekin, R.N., Delilbaşı A. S. Ve Ataç, N., Fransızca-Türkçe resimli büyük dil kılavuzu, Kanaat Kitabevi, İstanbul, cilt: 1, sahife: 519.
[2] Meydan Larousse cilt: 4, Meydan Yayınevi İstanbul, 1971, sahife: 548.
[3] Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu ve Yönetmeliği.

Doç.Dr. Asaf ATASEVEN

 NOT: Bu makale sabah gazetesi 18 Mayıs 1976 tarihli sayısından alınmıştır.

   
© incemeseleler.com