36. SOHBET

 

 

 

 

 

ŞABAN AYI VE BERAT GECESİNİN FAZİLETİ

 

 

 

 

 

 

 

 

Meali: Hâ Mim, Apaçık olan kitâba yemin olsun ki, Biz Onu mübarek bir gecede indirdik. Doğrusu biz, insanları uyarmaktayız. Katımızdan bir emir ile, her hikmetli iş o gecede ayrılır. Doğrusu biz öteden beri peygamberler göndermekteyiz.  (Duhan 1-5)

 

 

 

 

 

DUHAN SURESİNİN İLK AYETLERİNİN TEFSİRİ

 

 

 

 

 

(Ha Mim) de iki görüş vardır.

 

Birincisi: Hazreti Allah’ın kendi ilmine seçtiği Müteşâbih1lerdendir. Bu, Selef’in görüşüdür. (1) Onlar şöyle demektedirler:

 

“Bu tür şeyler Hazreti Allah’ın Kuran’daki sırrıdır. Allah’ü Teâlâ’nın her kitabında kendisine hâs sırrı vardır. Bu ve benzerleri – Elif lâm Mim, Tâ Sin Mim, Tâ Hâ,, Yâ Sin- gibiler Hazreti Allah’ın kendi ilmine hâs kıldığı müteşabihlerdendir. Bu konuda konuşmayı sevmeyiz, ancak inanır, geçeriz. (üzerinde durup yorum yapmak istemeyiz.)

 

Bu söz Ebu Bekir, Ali ve Sahâbenin diğer bazı büyüklerinden (Rıdvanullâhi Aleyhim Ecmaîyn) rivayet edildi.

 

 

 

 

İkincisi: Bu harfler manası bilinen şeylerdir. Alimlerden bir topluluk da bu görüştedir. Fakat manası konusunda ihtilaf ettiler.

 

 

 

 

a- İbni Abbas Radıyallâhü Anh’dan: Kur’anı Kerim’de bulunan bu Huruf-u Mukattaa’lar Allah’ın İsm-i Azam’ıdırlar. Fakat biz onun terkibini bilemeyiz.

 

 

 

 

b- Bazıları dediler ki: Hece harflerine işarettir. Hazreti Allah Kur’an-ı indirmek istediği zaman Araplara bildirmiş oluyordu ki; Bu Kur’an onların kendi sözlerini, cümlelerini kurduğu harflerden telif edilmiştir. Bunun sebebi; Kur’an-ı Kerim delil bakımından çok beliğdir, onların (insanların) kelamı değildir, onlar böyle bir kelam oluşturmaktan âcizdirler.

 

 

 

 

c- Diğer bazıları şöyle dedi: Bu harfler bazı isimlere delâlet etmektedir ve o isimlerden alınmıştır. (Hâ) Hamid’den, (Mim) Mecid’den alınmıştır.

 

 

 

 

d- İbn-i Şeyh de şöyle dedi: Hâ mîm gizli kasem ile mecrurdur. “Bihakki Hâ mim” Hâ mim hakkı için, Hâ mim’e yemin olsun ki, demektir.

 

e- “Hâ mim” Bu sure veya Kuran’ın tamamı demektir. “Vel kitâbil mübin” ayeti de onun üzerine atfedilmiştir.

 

 

 

 

Mübin (apaçık) olan kitaba yemin olsun ki:

 

 

 

 

Mübin: Manası, üzerine indirildiği kimselere (araplara-insanlara) açıktır. Kur’an-ı Kerim onların üslûbu üzere, ancak çok beliğ olarak indirilmiştir.

 

Ya da, “hidayet yolunu dalâlet yolundan ayırt edici, herkese dini konularda ihtiyaç duyduğu şeyleri açıklayıcı” demektir.

 

 

 

 

<!--[if !supportLists]-->a-  <!--[endif]-->Ha mim: “Hayy ve Kayyûm hakkı için, “veya; “Hak ile bâtıl

 

arasını ayıran Kur’an hakkı için” demektir.

 

Ayet Meâli: İşte kitabımız! Yüzüne karşı hakkı söylüyor. Çünkü sizin yaptıklarınızı biz hep yazdırıyorduk, denilecektir.  (Casiye-29)

 

 

 

 

İşte kitabımız! Yüzüne karşı hakkı söylüyor. Öyle ki, o kitap her muhalif ve bozguncunun şüphesini izale ediyor.

 

 

 

 

Hâ mîm : Sevenleri ben himaye ettim, korudum demektir.

 

Onlar ehlullah ve evliyaullahtır. Zira dünya ve âhiret onlara haramdır.

 

 

 

 

Hadis Meâli: Kim dünyaya meylederse Allah onu Cehennem ateşi ile yakar, rüzgarın savurduğu bir kül haline gelir. Kim ukbâya (âhirete) meylederse Allah onu âhiret ateşi ile yakar, kendisi ile faydalanılan bir altın olur. Kim de Allah’a meylederse Allah onu kendi nuru ile yakar, kıymet biçilmeyen bir cevher olur.

 

 

 

 

 

Gerçekten Biz Onu Kitabı Mübîn olan Kur’an-ı Kerimi -Kasemin cevabıdır-  Mübarek bir gecede indirdik.

 

 

 

 

 

 İbn-i Abbas ve diğerlerinin rivayetine göre bu gece Kadir Gecesidir ki ekseriyetin görüşü budur. İkrime ve bir grup alim de bu gecenin Şaban ayının yarı gecesi (olan Berat gecesi) dir, dediler.

 

 

 

 

BERAT GECESİ PEYGAMBERİMİZİN İBADETİ

 

 

 

 

 

Hazreti Aişe Radıyallahü Anhâ şöyle buyurdu:

 

 

Şaban ayının yarı gecesi benim (nöbet) gecem idi. Rasülüllah A.S. benim yanımda gecelemişti. Gece yarısı olunca kendisini yanımda bulamadım. Kadınları kaplayan gayret beni de kapladı. Örtümü büründüm. Ama, vallâhi örtüm ipekten, ibrişimden, pamuktan, ketenden değildi. Kendisine:

 

-“Peki neden idi?” denildi. Şöyle dedi:

 

-“Atkısı kıldan, çözgücü de deve tüyünden idi. Onu diğer hanımlarının odalarında aradım, bulamadım. Odama dönerken yere düşen bir elbise misali secde ettiğini gördüm. Secdesinde şöyle diyordu:

 

-“Bedenim sana secde etti, kalbim sana inandı, şu elim ile nefsime günah irtikap etmedim. Ey büyük Rabbim! Her büyükten umulur. Günahları af eyle.”

 

 

Sonra başını kaldırdı ve şöyle dedi:

 

-“Allah’ım! Gazabından rızana sığınırım. Azabından afvına sığınırım. Ben seni (hakkıyla) senâ edemem. Sen kendi zatını senâ ettiğin gibisin.”

 

 

 

 

 

Sonra oradan ayrıldı ve odama döndü. Ben hızlı hızlı nefes alıyordum.

 

-“Ne bu nefes Ey Hümeyra” buyurdu. Kendisine durumu anlattım. Elini dizlerime koydu ve şöyle dedi:

 

-“Ya Hümeyrâ! Bu gece hangi gecedir bilir misin? Bu gece Şaban ayının yarı gecesidir. Hazreti Allah için bu gece Beni Kelb kabilesinin koyunlarının tüyleri adedince azatlı vardır.” Dedim ki:

 

-“Ey Allah’ın Nebisi, niçin Beni Kelb’in koyunları?” Buyurdu ki:

 

-“Arap’ta bunlardan daha çok koyunu olan yoktur. Yalnız altı kişiyi söylemiyorum. (onlar af edilmezler): Devamlı içki içen, ana-babasına âsi olan, ribâ ve zinâya devam eden, resim yapan, nemmam (koğucu). 

 

 

 (Ğaliyetü’l Mevâiz)

 

 

 

 

MÜBAREK GECE DENİLMESİNİN SEBEBİ

 

 

 

 

 

Bu geceden “Mübarek Gece” diye bahsedilmesinin sebebine gelince:

 

 

 

 

a- Dini ve dünyevi bir çok faydalar için kendisine tabi olunması istenen Kurân’ı Azim’in nüzulü bu gece gerçekleşmiştir. O Kur’an ki; Hazreti Allah’ın sağlam ipidir. Gâfilleri kötülüklerden alıkoyan bir vaizdir. İnananlar için onda büyük ibret vardır.

 

 

 

 

Hadis Meâli: Size, biri konuşan diğeri susan iki vâiz bıraktım. Konuşan Kur’an, susan ise ölümdür. (2)

 

 

 

 

 

b- Bu gece melekler ve rahmet iner, dualar kabul edilir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BU GECENİN DÖRT İSMİ VARDIR.

 

 

 

 

 

1. Leyle-i Mübâreke (Mübarek Gece):

 

Bu gece ibadet edenlerin elde edeceği hayır ve bereket çok olduğu

 

içindir.

 

Ayrıca bu gece Allah Teâlâ’nın cemâlinin bereketi hâsıl olur. Şöyle ki, Hazreti Allah Cemal sıfatı ile tecelli eder. Bunun eseri Kadir Gecesinde olduğu gibi Arş’ın zirvesinden yeryüzüne kadar ne varsa hepsine ulaşır.

 

 

 

 

Yine bu gece bütün melekler “Haziratü’l Kuds” (Cennet)te toplanırlar. (3)

 

 

 

 

 

Yine bu gece Cenab-ı Hak şöyle nidâ eder:

 

-“İsteyen yok mu? Ona istediğini vereyim. İstiğfar eden yok mu, Onu af edeyim. Rızık isteyen yok mu, ona helâl ve bol rızık vereyim. Belâ ve musibete uğrayan yok mu (istesin), ona afiyet (hastalığına şifâ) vereyim.”

 

 

 

 

Bu ve benzeri nidâları Hazreti Allah fecrin doğuşuna kadar söyler.

 

 

 

 

Fakat, belâya uğrayıp da âfiyet isteyen birçokları da vardır ki, dua şartlarını taşımadıkları için duaları kabul edilmez. (4)

 

 

 

 

 

Ayet Meali:

 

 İman edenlerin Allah’ı zikretmesi ve Ondan inen gerçeğe (Kuran’a) bağlanması zamanı daha gelmedi mi? Onlar daha önce kendilerine kitap verilenler gibi olmasınlar. Onların üzerlerinden uzun zaman geçti de kalpleri katılaştı. Onların çoğu fıska dalmış (yoldan çıkmış) kimselerdir. (Hadid-16)

 

 

 

Beyit:

 

 

Hicran için ayrılık vakti henüz gelmedi mi?

 

Ağaç dallarının tutuşma vakti henüz gelmedi mi?

 

Eriyen ve şefkatle eğilen âşık için,

 

Ona merhamet edip ağlama vakti henüz gelmedi mi?

 

 

 

 

 

 

 

2. Leyletü’r Rahmet (Rahmet Gecesi):

 

Rahmet kapıları bu gece fecrin doğuşuna kadar açıktır.

 

 

 

 

3. Leyletü’l Berat (Berat Gecesi)

 

 

 

 

4. Leyletü’s Sakk (Vesika Gecesi):

 

 

 

 

Son iki ismin verilmesinin sebebi: Tahsildarlar (5) haraç ehlinden harâcı aldıkları zaman onlara bir berat, vesika (makbuz) verdikleri gibi Allah Teâlâ da mümin kullarına (Cehennemden) berat ve vesika yazar.

 

 

 

 

Sakk: Aslında, câni cinayet işlediği ve (ölenin) velisi de onu af ettiği zaman Sultan o câniye korktuklarından emân vesikası yazardı, bu vesikaya kullanılırken sonradan yaygınlaştı, umumileşti.

 

 

 

 

Doğrusu biz, insanları uyarmaktayız.

 

 

Kuran’ı indiriş uyarmayı iktiza ediyor. Sanki denilmiş oluyor ki: Biz Kuran’ı indirdik, çünkü azaptan korkutma ve uyarma bizim şanımızdandır.

 

 

 

 

 

BU GECENİN HUSUSİYETLERİ

 

 

 

 

 

1. Her hikmetli iş bu gece ayrılır, tanzim edilir ve vazifeli meleklere ibrâz edilir. Artık ondan sonra tebdil ve tağyir yoktur. Ondan önce, levhi mahfuzda iken tebdil mümkündür. Çünkü Allah’ü Teâlâ oradan dilediğini mahveder, dilediğini de sâbit kılar.

 

 

 

 

İbn-i Şeyh’den :

 

 

 “Her hikmetli iş” ile kastedilen, o geceden gelecek sene aynı geceye kadar vaki olması hükmedilen hayır, şer, rızık, ecel ve kulların her türlü işleridir. Saadet ve şekâvet bunun dışındadır. Çünkü bunlar levh’de yazılmış, ezeli hükümlerdir.

 

 

 

 

Denildi ki:

 

 

Hükmedilen işlerin nüshalarının levh’den çıkarılmasına Berât Gecesinde başlanılır, Kadir Gecesinde bitirilir.

 

Erzâk nüshası Mikâil Aleyhisselâm a, harpler, zelzeleler, yere batma, ay tutulma, yıldırım vb. hâdiseler nüshası Cebrâil Aleyhisselâm’a, ameller nüshası büyük bir melek olan ve semanın sâhibi bulunan İsmail Aleyhisselâm’a, musibetler ve ruhların kabzı nüshası da ölüm meleği Azrail Aleyhisselâm’a verilir.

 

Hatta öyle ki, adam çarşı pazarda yürür, evlenir, çocuğu dünyaya gelir, fakat ismi öleceklerin listesine yazılmıştır. (6)

 

 

 

 

 

Beyit:

 

 

 Nice gençler vardır ki, emin olarak akşamlar, sabahlar,

 

Kefeni dokunmuştur da onun haberi yoktur.

 

Nice yaşlılar vardır ki, ömrünün uzun olmasını ümit eder,

 

Halbuki onların bedenlerini kabrin karanlığı kaplamıştır.

 

Nice gelinler vardır ki, kocaları için süslenmektedirler,

 

Halbuki ruhları Kadir Gecesi kabzedilmiştir.

 

 

 

 

Ne güzel söylemişler:

 

 

 

 

 

Gerçek, bu gece inâbe gecesidir.

 

 

Bu gece icâbet kapıları açılır.

 

Nerede, Cenab-ı (Hakka) sığınanlar?

 

Nerede, yüce kapıya arz-ı hâl edenler?

 

Nerede, günahına ağlayanlar?

 

Nerede, yaklaşan (ölüme) hazırlananlar?

 

Nice elde ettiklerine sevinenler vardı ki,

 

İsmi öleceklerin listesinde çıkmıştır.

 

Nice işine hazırlıktan gâfil olanlar vardır ki,

 

Ehlinden (ayrılık), yolculuk vakti yaklaştı.

 

Nice dünyalık toplamakla meşgul olanlar vardır ki,

 

Kemiklerinin parçalanma (ölüm) vakti yaklaştı.

 

Nerede, bu gibi gecelerde evlerinde,

 

Dünya ile mağrur, şehvetiyle meşgul olanlar?

 

Nerede, kusurları üzere ağlayanlar?

 

Gideceği yerde hasret duymadan önce.

 

Bu gece bir gecedir ki, şanı pek büyüktür,

 

Bunda hayırlar boldur, umumidir.

 

Kelâmı Kadîmdeki vasfı yeter,

 

“Bunda her hikmetli iş ayrılır.”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Bu Gecede Yapılan İbadetin Faziletinin Çokluğu:

 

 

 

 

 

Hazreti Ali R.A’ın rivayet ettiği bir hadisi şerifte Nebi Aleyhisselâm şöyle buyurdular:

 

Şaban ayının yarı gecesi olduğu zaman gecesini ibadetle geçirin, gündüzünde de oruç tutun. Çünkü Allah Teâlâ o gece güneş battığı andan itibaren dünya semasına (rahmeti ile) iner ve şöyle buyurur:

 

 

-“ Agah olun, af talep eden yok mu? Onu af edeyim. ... ilh”

 

 

 

İki bayram gecesi, Ramazanın son on gecesi, Zilhiccenin ilk on gecesinde olduğu gibi Şaban ayının yarı gecesini ihyâ etmek, ferdi ibadetlerle meşgul olmak mendubdur. Zira alimler böylesi geceleri ihyâ etmek için mescitlerde toplanmanın mekruh olduğunu söylediler.

 

 

 

 

BERAT GECESİ NAMAZ

 

 

 

 

 

İhya’ül Ulûm’da zikredildiği üzere bu gece yüz rekât hâcet namazı kılınır. İki rekatta bir selâm verilir. Her rekatta Fatihadan sonra on defa İhlâs suresi okunur. İsterse Fatihadan sonra yüz İhlâs-ı Şerif okuyarak on rekat da kılabilir.

 

Bu namaz da Recep namazı gibi Rasülüllah Aleyhisselâm’dan rivayet edilen namazlardandır.(7) Selef bu gece bu namazı kılarlardı ve adına da hayır namazı demişlerdi. Bu gece toplanırlardı ve belki de bu namazı cemaatle kılmışlardı. (8)

 

 

 

 

Dürül Muhtâr’dan: Receb ayının ilk Cuma gecesi olan Reğaib gecesi kılınan namaz için cemaat olmak mekruhtur. Mekruh ve nafile olmaktan çıkarmak için bazılarının uyguladığı “nezir” hilesi bâtıldır.

 

 

 

 

Aleyhisselâm Efendimiz Hazreti Ali Radıyallahü Anh’a şöyle buyurdu:

 

 

 Yâ Ali! Şaban ayının yarı gecesi kim her rekatta bir Fatiha, on defa “Kul hüvallahü ehad” (İhlas) okuyarak yüz rekat namaz kılarsa; Ya Ali bu namazı kılan hiç kimse yoktur ki Allah Teâlâ onun bu gece istediği her ihtiyacını gidermesin. Cenabı Hak o kimseye yetmiş bin melek gönderir. Gelecek seneye kadar melekler onun için hasene yazar, seyyiatını siler, derecesini yükseltirler. Yine yetmiş bin -ya da yedi yüz bin- melek gönderir, Adn cennetlerinde ona şehirler, saraylar bina ederler, gözlerin görmediği, kulakların duymadığı, insanoğlunun hatırına gelmeyen ağaçlar dikerler. O geceden itibaren bir yıl geçmeden önce ölürse şehid olarak ölür. “Kul Hüvallahü ehad” suresinden her bir harf için yetmiş huri ihsan eder.

 

 

 

 

 

Denildi ki: Berat Gecesi namazının en azı iki rekât, ortası yüz rekat, çoğu da bin rekattır.

 

 

 

 

Hadis Meâli: Beş geceyi ihya edene Cennet vacib olur. Terviye gecesi, Arefe gecesi, Kurban Bayramı gecesi, Ramazan Bayramı gecesi ve Şaban ayının yarı gecesi.

 

 

 

 

 

Bilinmelidir ki, bu gecelerin ihyası hususi bir adet olmaksızın ferdi olarak nafile namaz kılmak, Kur’an ve Hadis okumak ve dinlemek, tesbih, senâ, Nebi Aleyhisselâm üzerine salât-ü selâm okumak, hasılı gecenin büyük bir bölümünü böyle ibadetlerle geçirmekle olur. (9)

 

 

 

 

İbni Abbas Radıyallâhü Anh’dan:

 

 

Cemaat ile yatsı namazını kılıp sabah namazını da cemaat ile kılmaya azmetmek suretiyle de ihya sevabından hasıl olur.

 

 

 

 

Sahih-i Müslim’de Aleyhisselâm Efendimizden şöyle rivayet edildi:

 

-Kim yatsı namazını cemaatle kılarsa sanki o gecenin yarısını ihya etmiş olur. Kim de sabah namazını cemaatle kılarsa bütün geceyi ihya etmiş olur.  (Ramuz 2/427)

 

 

 

Mü’mine yakışan, bu geceyi, hatta Şaban ayının tamamını ibadetle geçirmeye çalışmasıdır. Zira Şaban (bölünmüş – parçalanmış manasına olup) hayırların bölündüğünü yer ve zamandan müştak olmakla Ramazan ayı için çok hayırların dağıldığı zamandır.

 

 

 

 

Hayır şubelerinin en büyüğü imandır. İmanın şubelerinin en büyükleri de namaz ve oruçtur.

 

Öyleyse ey müslüman, senin bu ayda ve aylarda itaatlerle meşgul olman, namaz ve orucu çoğaltman lâzımdır !

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şiir:

 

 

Kim Şaban ayında himmetini parçalarsa (çok çalışırsa)

 

Boyun eğerek itaatlere devam ederse,

 

Bu ay şefaati ümit edilenin (Muhammed Aleyhisselâm) ayıdır,

 

Kıyamet günü hıyanet (günah) sahibi olanlara.

 

Bu isim verildi, zira onda çok hayır ve nimet var,

 

Yarılıp çatladıktan sonra ayrıldı, Şaban oldu.

 

 

 

 

3. Umumi Rahmetin Nüzûlü

 

 

 

 

 

Bu gece Cenabı-ı Hakkın dünya semasına rahmetiyle indiği ile alâkalı Hadisi Şerif daha önce zikredildi.

 

Hazreti Allah sadece havâs ehline mahsus olmayan ve bir vakit ile de sınırlı bulunmayan umûmi bir şekilde, rahmet sıfatı ile tecelli eder ve inayet nazarı ile dünya seması tarafına nazar eder ki, bu rahmetiyle tecelli etmesi ve inayetiyle nazarı, dünya erbâbının fütuhat kapılarına, dua cihetlerine, amellerin çıktığı ve ruhlarının yükseldiği yeri kuşatır.

 

 

 

 

4. Peygamberimize Ümmetinin Tamamına Şefaat İzninin Verilmesi

 

 

 

 

 

Rasülüllah Efendimiz Şaban ayının on üçüncü gecesi ümmetine şefaat etme salâhiyeti istedi. Üçte birine şefaat izni verildi. On dördüncü gece istedi, üçte ikisine şefaat izni verildi. On beşinci gece istedi, tamamına şefaat salahiyeti verildi.

 

Ancak, ipi çözülmüş develerin kaçışı gibi Allah’a itaatten çıkıp kaçanlar müstesna.

 

 

 

 

5. Zemzem Suyunun Bu Gece Ziyadeleşmesi

 

 

 

 

 

Allah’ın âdetindendir ki, bu gece zemzem suyu açık bir şekilde ziyadeleşir.

 

Burada, hakikat ehlinin kalplerinde ulûm-i ilâhiyyenin ziyadeleşmesine de işaret vardır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DUA

 

 

 

 

 

Allah’ım! Yakînî marifetlerin nurları ile bâtınımızı nurlandır. Dini vaazların kokuları ile zâhirimizi kokulandır. Kıymetli süslerle bizi güzelleştir. Âhirette sevdiklerinle beraber haşret. Vakar ve ikram tacı ile tâçlandır. Kıyamet gününün tehlikesinden emin eyle. Bizleri, en güzel ahlâk ve merhametli bir kalbin sahibi olan Efendimiz Muhammed Aleyhisselâm hürmetine kalbi selim ile huzuruna gelen, Cennet ırmaklarından içenlerin zümresine ilhâk eyle.

 

Ey insanı yoktan var edip yaratan, kendisinden isteyip dua edeni boş çevirmeyen Allah’ım! Burada hâzır olan herkesin isteğini ver, onlara iki cihan hayrı ve istediği saadeti ver ya Rabbi.

 

Allah’ım! Şu gecemizde mahlûkata muttali olduğunda lütuf ve azadınla bize cömert davran. Bu gece bize helâlından bol rızık takdir eyle. Ya Rabbi bizleri seni bilen, sana ibadet eden ve sana olan vazifelerimizi yerine getirenlerden eyle.

 

Allah’ım! Bu gece bizden vefatını hükmettiklerine rahmetini de onunla beraber hükmeyle. Onların mekânını cennet eyle. Hayatının uzun olmasını hükmettiklerine de nimetini nasip eyle. Herkese rahmetini bol eyle. Üzerimize af yağmurlarını dök. Lütuf ve setrinle güzel muamele et.

 

Allah’ım! Bu gece hastalarımıza şifa ihsan eyle. Fazlın ile ölülerimize merhamet eyle. Ey Kerim, Ey Rahim, Ey fazlı amîm (umumi) sahibi, kadim fazlını hepimize lütfet, Naim Cennetine ithal et. Kavim şeriat sahibi Muhammed’e, kıyamet gününe kadar ümmetin hidayet rehberi olan âline ve ashabına salât eyle... Âmin. 

 

 

 

 

 

 

 

ŞABAN AYI VE BERAT GECESİNİN FAZİLETİ -II

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nebi Aleyhisselâm’dan:

 

-“Yanımda ismim anıldığında kişinin bana salavat okumaması cefâdandır.” (Camiu’s Sağir)

 

 

 

 

Allah Teâlâ Rasülüllah Efendimize iki melek vekil kıldı. Bir kimsenin yanında onun adı anıldığında salavât getirince o iki melek cevap olarak “Âmin” der. Meleklerin âmin dediği dua elbette müstecâb olur. (Ebu’s Suud)

 

 

 

 

Durum böyle olunca beşerin en hayırlısı (Efendimiz) üzerine çok salavat okumalısın. Zira o, mahşer günü şefaatin bedelidir.

 

Her zaman salavât okumalıdır, ama özellikle Şaban ayında. Zira Aleyhisselâm Efendimiz “Şaban benim ayım” buyurmakla bu ayı kendisine izâfe etmiştir ki ümmeti bu ayda kendisine daha çok salavat getirsin.

 

 

 

 

Şiir:

 

 

Şaban, Rasülüllah’ın ayıdır, ganimet bilin,

 

Hayır ve bereketli günlerinde oruç tutmayı.

 

Ayında Mustafa’ya salavat okuyup ümit edin,

 

Mahşer ve din günü ondan şefaatı.

 

 

 

 

Allah’ım! Daire-i vücudun, daire-i noktayı kerem ve cûdun merkezi olan, mahlukatın en şereflisi ve doğanların en mesûdu bulunan Efendimiz Muhammed’e salât ve selâm et.

 

 

 

 

Kim Berat Gecesi yüz defa aşağıdaki salavatı okursa Nebi Aleyhisselâm’ı rüyasında görür.

 

“Allâhümme salli alâ rûh-i Muhammedin fil ervâh, ve salli alâ cesedi Muhammedin fil ecsâd, ve salli alâ kabri Muhammedin fil kubûr.”

 

 

 

 

 

Manası: Allahım! Ruhlar içinde Muhammed’in ruhuna salât et. Cesedler içinde Muhammed’in cesedine salât et. Kabirler içinde Muhammed’in kabrine salât et.

 

 

 

 

(1) Bu görüşte olanlar Ali İmran süresi 7. Ayetini okurken “illallah” da vakıf yapanlar (Kur’an okurken duranlar) dır.

 

 

 

 

Ayet Meali : 

 

 

“Kitabı (Kuran’ı) sana indiren odur. Onun bazı ayetleri muhkemdir.” Tafsilatlı olarak açıklanmıştır. Hazreti Allah onu hükmetmiş, manası açık olduğundan halkı onda tasarruftan men etmiştir. “Bunlar kitabın anasıdır” Yani hükümlerde asıl ve temel olan şeyler bu muhkem ayetlerdir. Diğer şeylerin yorumu ona göre yapılır. “Diğerleri de müteşabihtir.” Muhtemeldir. Kısalığından veya zahiri bir muhalefetten dolayı kastedilen mana açık değildir. Kur’an ayetlerinin bazısı muhkem, bazısı da müteşâbihtir.

 

 

 

İbn-i Abbas Radıyallâhü Anh, “Müteşabihat, surelerin evvelindeki hece harfleridir” dedi.

 

 

 

 

Katâde’den:

 

 

Muhkem; Kendisi ile amel edilen nâsih ayetlerdir.

 

 

 

 

Müteşabih: Kendisine inanılan, ancak amel edilmeyen mensûh ayetlerdir.

 

 

 

 

Denildi ki:

 

 

Muhkem: Hazreti Allah’ın, mahlukata manasını açıkça beyan etmediği ayetlerdir.

 

 

 

 

Müteşabih: Allah Teâlâ’nın ilmini gizlediği, sadece kendi zatına bıraktığı ayetlerdir; Meselâ; Kıyamet alametleri, Kıyâmetin ve dünyanın fenasının vakti, zebânilerin, rekatlerin adetleri, sayıların özellikleri, hikmeti gibi

 

 

 

 

MÜTEŞÂBİHÂT’IN İNZÂLİNİN FAYDASI

 

 

 

 

 

Müteşabih ayetlerin indirilmesinin faydası nedir? diye sorulursa cevaben deriz ki:

 

Alimler onlara bakıp araştırsınlar, onların fazileti ortaya çıksın, kendisi ile murad edilen mananın ortaya çıkarılmasına ihtiyaç duyulan ilimleri tahsil ve araştırmaya dair çalışmalar üzerine hırsları artsın. Hem bunları ortaya çıkarsınlar, hem de manaları açıklarken katlandıkları zahmet ve sıkıntılar sebebiyle yüksek derecelere nâil olsunlar içindir.

 

 

 

 

Müteşabihat ile murâd edilen mananın, surelerin evvelindeki hece harflerinin olduğunu şu hadise te’yid etmektedir:

 

İçlerinde Huyey bin Ahtab, Kâb bin Eşref’in de bulunduğu Yahudilerden bir topluluk Nebi Aleyhisselâm’a geldiler. Huyey bin Ahtab Allah’ın Rasülüne;

 

-“Üzerine “Elif lâm mim” nazil olduğu bize erişti. Böyle bir şeyin sana indirildiğini Allah haber verdi mi?” dedi. Allah’ın Rasülü:

 

-“Evet” cevabını verdi. Bunu üzerine Huyey:

 

-“Eğer bu hak ise muhakkak ben senin ümmetinin saltanat müddetini bilirim. İşte bu müddet yetmiş bir senedir. Üzerine başka harf nâzil oldu mu?”dedi. Allah’ın Rasülü:

 

-“Evet, “Elif lâm mim sâd” nazil oldu,” buyurdu. Huyey:

 

-“Bu ondan çok, işte bu 161 senedir. Bunun gayri başka bir harf nazil oldu mu?” dedi. Allah’ın Rasülü:

 

-“Evet “Elif lâm mim râ” buyurdu. Huyey şöyle dedi:

 

-“Bu daha çok, 231 senedir. Bu iş üzerimize karıştı çoğunu mu, azını mı alacağımızı bilmiyoruz ve biz buna inananlardan değiliz.”

 

Bunun üzerine şu ayeti kerime nazil oldu.

 

“Kalblerinde eğrilik olanlar” Haktan vaz geçip bidat ve şüpheciler gibi batıl yollara dalanlar “onun müteşabih ayetlerinin ardına düşerler.” Öyle ki Yahudiler bu ümmetin ömrünün bilgisini talep ettiler ve yukarıda arz edildiği üzere cümlelerden bunun hesabını çıkarmak istediler.

 

Bunların münafıklar ve bidat ehlinin tamamı olduğu da söylendi.

 

 

 

 

“Fitne çıkarmak için” Cahil olanları saptırabilmek için şirk ve şüphe olsun isterler. “Kendilerine göre tevil etmek için” Arzularına göre tevil, bilgilerine göre tefsir etmek için bunu yaparlar.

 

“Onun tevilini Allah’tan ve derin bilgi sahiplerinden başka kimse bilemez.” Ayetin nazmında ihtilaf edildi. Müteahhirün alimleri vavın atıf için olduğunu söylediler. Yani, müteşabih ayetlerin tevillerini ancak Allah ve onun dinde derin bilgi sahibi olan âlim kulları bilir.

 

“Onlar: ‘Biz ona inandık, hepsi Rabbimizdendir.’ derler. Aklı selim sahiplerinden başkası düşünüp anlayamaz.” (Al-i İmran-7)

 

 

 

“Yekulûne” cümlesi hal olur. “Ona inandık” dedikleri halde” demektir.

 

Sahâbe ve tabiinden ekserisi de “Ver-rasihüne”deki vavın istinaf olduğu görüşünde olup okurken “illallah” da dururlar ve “müteşabih ayetlerin tevilini kimse bilemez, ancak Allah bilir” derler.

 

 (Meâlim-üt Tenzil’den)

 

 

 

 

KURAN’I KERİMİN GECE İNDİRİLMESİNİN HİKMETİ

 

 

 

 

 

Gece vakti münâcât zamanıdır. Füyûzâtın iniş zamanıdır. Tenezzülâtın şühûd vaktidir. Kerametlerin varit olduğu, tecellilerin zâhir olduğu zamandır.

 

Gece, Hazreti Mahbûb-u zikir için kalplerin boş olduğu vakittir. Mukarrabîn-i ebrâr yanında gündüzden daha güzeldir. Keşif ve esrarın mahremidir. Onun içindir ki, yakınlık ve saadete vesile olan ibadetler gece vakti daha çok kabule şâyandır ve dualara icabet geceleri daha süratli olur.

 

Hâsılı gece, hislerin dönüş ve sükun vaktidir. Kalb Cenab-ı Hakka yöneldiği zaman tüm uzuvlar ona tabi olur. Böylece hem zâhiren, hem de bâtınen yönelmiş olur.

 

 

 

 

GECE İBADETİ

 

 

 

 

 

Denildi ki:

 

Gece ibadet eden iki ecre müstahak olur. Bir ecir uykuyu terk ettiği için, bir ecir de ibadet için.

 

 

 

 

Hazreti Allah gece ibadet ehlini ve teheccüd sahiplerini şu ayeti kerimeleri ile methetti.

 

 

 

 

Yanları yataklardan uzaklaşır; korku ve ümit ile Rablerine dua ederler ve kendilerine verdiğimiz rızklardan (hayra) sarf ederler. (Secde-16)

 

 

 

 

Onlar gecenin pek azında uyurlardı. (Zariyat-17)

 

 

 

 

Rasülüllah Aleyhisselâm Ebu Hüreyre’ye şöyle buyurdu:

 

-“Uykudan sonra gece yarısında kılınan iki rekat namaz sizin için gündüz kılınan bin rekattan hayırlıdır.”

 

 

 

 

 

Başka bir hadisi şerifte de:

 

 

-“Farzlardan sonra en faziletli namaz gece namazıdır.” buyurdu.

 

 

 

 

Haberde şöyle geldi:

 

Şüphesiz Allah Teâlâ gece namaz kılarken uyuyakalan kimse ile meleklerine övünür ve onlara şöyle buyurur: “Kuluma bakın, ruhu benim yanımda, bedeni de bana ibadet halinde.”

 

 

 

 

Onun içindir ki, geceyi namaz kılarak ihyâ etmek ibadetlerin en faziletli ve şerefli olanıdır.

 

 

 

 

Nebi Aleyhisselâm geceleri Efendiler Efendisine (Mevlaya) itaat ve münacât ile ihya etmişti. Hatta o derece ki, kıyamda (ayakta) uzun süre kalmasından dolayı ayakları şişmişti. Bunu üzerine:

 

Tâ hâ, Biz sana bu Kuran’ı yorulasın (kendini yıpratasın) diye indirmedik. (Taha-1-2) buyurdu.

 

 

 

 

Rasülüllah Efendimiz’e (namaz kılarken) ayakları şiştiği zaman: “Kendini böyle zorluyor musun? Halbuki Allah senin geçmiş ve gelecek her şeyini af etti.” denildi. Bunun üzerine Aleyhisselâm Efendimiz şöyle buyurdular:

 

-“Şükredici bir kul olmayayım mı?”

 

Düşün, insaf et... Hazreti Aişe validemiz de Berat gecesi ile ilgili hadisesinde buna işaret etmişti.

 

Uykuyu terk edip geceleri kâim olmak, hususiyle seher vaktinde namaz, dua ve istiğfar ile meşgul olmak lâzımdır. Zira gece yarısı, hususiyle seher vakitleri, tevbe ve nedametlerin kabul ve icabet edileceği ümit edilen vakitlerdir.

 

 

 

 

Hazreti Allah seher vakitlerinde istiğfar edenleri şu ayeti kerime ile methetmiştir:

 

Sabahın erken saatlerinde onlar istiğfar ederlerdi.(Zariyet-18)

 

 

 

 

HAZRETİ ALLAH ÜÇ SESİ SEVER

 

 

 

 

 

Hadis Meâli: Üç sesi Allah Teâlâ sever: Horoz sesi, Kur’an okuyan kimsenin sesi ve seher vakitleri istiğfar edenlerin sesi.

 

 

 

 

 

Horoz sesi: Horozun öttüğü zamanlar, özellikle seher vakitlerinde yapılan dua kabul edilir.

 

Şaban ayının yarı gecesi (Berât) da duaların kabul edildiği vakitlerdendir. Öyle ise bu gece dua etmelisin, hususiyle selef-i sâlihinin birçoklarından nakledilen tesirli dualar ile dua etmelisin.

 

 Amr İbn-i Mes’ud Radıyallâhü Anh’dan rivayet edilen şu dua gibi: 

 

 

-Ey iyilik sahibi Allah’ım, sana kimse iyilik yapamaz. Ey Celâl ve İkrâm sahibi, ey nimet ve zenginlik sahibi, Ey kendinden başka ilâh olmayan Rabbim, sen sığınanları koruyan, himaye isteyenleri himaye edensin, korkanların emân yerisin. Allah’ım, eğer beni şâki, mahrum ve rızkı dar olarak yazdıysan şekâvetimi, mahrumiyetimi ve rızkımın darlığını sil. Beni mes’ud, merzûk ve hayırlara muvaffak yaz. Muhakkak sen Peygambere indirdiğin aziz kitabında, “Allah dilediğini mahveder; dilediğini de yerinde bırakır, Kitabın aslı onun yanındadır” buyurdun.

 

 

 

 

Kur’an okuyan kimsenin sesi:

 

 

Kur’an okumak Hazreti Allah ile konuşmak, sohbet etmek gibidir. Rasülüllah Aleyhisselâm:

 

-“Sizden biri Rabbi ile konuşmayı sevdiği (arzu ettiği) zaman Kur’an okusun” buyurdu.

 

Yine;

 

“Allah kelâmının diğer sözler üzerine fazileti, Allah’ın mahlukatı üzerine fazileti gibidir.” buyurdu.

 

 

 

 

Hadisi Kudsi: Kur’an (okumak ve Kuran’a hizmet) her kimi benden istemekten meşgul ederse ona benden isteyenlere verdiğimin daha fazlasını veririm.

 

 

 

 

 

 

 

Hadis-i Şerif: Kur’an-ı Kerim şefaatçidir, şefaati makbuldür. Riayet etmeyenlere ise hasım olarak isbatı vücud edecektir.  (Ramuz Terc. 1/227)

 

 

 

 

Hadis-i Şerif: Ümmetinin ibadetinin en faziletlisi Kur’an okumaktır.

 

 

Kim bir gün ve bir gecede iki yüz ayet okumazsa Allah Teâlâ ona hasımlık eder.

 

 

 

 

Hazreti Enes’den: Rasülüllah’tan işittim, şöyle buyurdu:

 

-Kim bir gün ve bir gecede elli ayet okursa gafillerden yazılmaz. Kim yüz ayet okursa halis kullardan yazılır. Kim iki yüz ayet okursa Kur’an ondan hak talep etmez. (Kuran’ın hakkını ödemiş olur. )

 

 

 

 

 

Seher vaktinde istiğfar edenlerin sesi:

 

 

Seher vaktinde kalp dünyevi meşguliyetlerden boştur. Gecenin geride bırakılıp gündüzün karşılandığı vakittir.

 

 

 

 

(2)

 

KUR’AN-I KERİM

 

 

 

 

 

Hâsılı, dünyanın ve ahiretin işi Kuran’ı Kerimededir. Kuran’ın fâni olmayan, deniz dalgaları gibi mânâları vardır. Onun şerefli hükümlerinden ancak şekâvet ve inat sahipleri yüz çevirir.

 

 

 

 

Hadis-i Şerif: İbn-i Mes’ud Radıyallâhü Anh rivayet etti:

 

-“Kur’an yedi harf üzere nazil oldu. Onun her ayetinin zahir ve batın(i manası) vardır.”

 

 

Yedi harf; yani kabilelerin en fasihlerinin luğatlarından yedi luğat üzerine nazil oldu. Bunlar; Kureyş, Yemen, Hüzeyl, Hevâzin, Kuzâ-a, Tayy ve Temîm’dir.

 

 

 

 

Zâhir ve bâtının tevilinde şu görüşler ileri sürüldü:

 

 

Zâhir; Kuran’ın lafzı, batın; tevilidir.

 

Zâhir; geçmişte isyan edip azâba düçar olan kavimlerden verdiği haberdir. Batın; vaaz ve korkutmadır ki bir kimse onların yaptığı gibi yaparsa onlara revâ görülen azab kendilerine de hak olur.

 

Zahir; tilâvet (lafzını okumak), batın; (manasını) anlatmaktır.

 

Zâhir; nâzil olduğu gibi tertîl ile okumak, bâtın; ileriyi düşünüp tefekkürdür. Bu da doğru niyet, son derece hürmet ve helâl lokma iledir.

 

Yiyecek, içecek ve giyeceklerde harama riayet etmemek duanın kabulüne mani olan hallerdendir. Duanın edepleri ileride zikredilecek.

 

 

 

 

(3)

 

BERAT GECESİ İBADET

 

 

 

 

 

Berat gecesi semanın her kapısında bir melek vardır.

 

 

Birinci kat semanın kapısındaki melek: “Bu gece rükû edene müjdeler olsun,” der.

 

İkinci kat semanın kapısındaki melek: “Bu gece secde edene müjdeler olsun” der.

 

Üçüncü kattaki melek: “Bu gece Allah’ı zikredene müjdeler olsun”der.

 

Dördüncü kattaki melek: “Bu gece dua edene müjdeler olsun” der.

 

Beşinci kattaki melek: “ Bu gece Allah korkusundan ağlayana müjdeler olsun” der.

 

Altıncı kattaki melek: “Bu gece hayırlı amel işleyene müjdeler olsun” der.

 

Yedinci kattaki melek: “Dua eden yok mu, duası kabul edilir. Herhangi bir şey isteyen yok mu, istediği verilir” der.

 

 

 

 

Berat gecesini, hatta bütün geceleri ihya etmek lâzımdır. Çünkü geceler en şerefli vakitlerdir.

 

Gecenin ilk vakti olduğu zaman Arş’ın altından bir münâdi şöyle nidâ eder:

 

-“Uyanın, abidler kalksın.”

 

Onlar kalkar, diledikleri vakte kadar namaz kılarlar.

 

Sonra, gecenin ortasında bir münâdi şöyle seslenir:

 

-“Uyanın, hâlisler kalksın.”

 

Onlar kalkar ve seher vaktine dek namaz kılarlar.

 

Seher vakti olduğunda bir münâdi şöyle seslenir:

 

-“Uyanın, istiğfar ediciler kalksın.” Onlar kalkar ve Allah’a istiğfar ederler.

 

Fecir doğduğu zaman da bir münâdi şöyle seslenir:

 

-“Uyanın, gafiller kalksın.” Onlar, ölülerin kabirlerinden kalktığı gibi yataklarından kalkarlar.

 

(4)

 

DUANIN ŞARTLARINDAN BAZILARI

 

 

 

 

 1-Duadan önce tevbe istiğfar etmek,

 

2-Üzerinde hakkı olanların haklarını ödemek,

 

3-Helâl yemek,

 

4-Doğru konuşmak,

 

5-Bütün himmet ve gayreti ile yüce Mevlânın kapısına yönelmek,

 

6-Uzun yolculuk, 

 

7-Elleri semaya kaldırmak,

 

8-Israrlı olmak.

 

 

 

 

DUANIN RÜKUNLARI

 

 

 

 

 

1-Kalp huzuru

 

2-Boyun eğmek (Rikkât)

 

3-Mütevazı olmak.

 

 

 

 

DUANIN VAKTİ

 

 

 

 

 

(Özellikle) seher vakitleridir.

 

 

 

 

DUANIN SEBEPLERİ

 

 

 

 

 

Rasülüllah Aleyhisselâm üzerine salavat okumaktır.

 

 

 

 

DUANIN EDEBLERİ

 

 

 

 

 

1-İstekte ciddi ve devamlı olmak,

 

2-Darlık ve bollukta, sıkıntı ve rahatlıkta ısrarla dua etmek,

 

3-Üç defa dua etmek,

 

4-Kıbleye dönmek,

 

5-Sonunda Rasülüllah Efendimize salavat okumak,

 

6-Başında ve sonunda Allah’a hamd etmek,

 

7-İsyana devam ederek dua etmemek,

 

8-İhlâsla dua etmek.

 

  (Risaletü’l Ed’ıye)

 

 

 

 

 

 

 

Uzun Yolculuk:

 

 

Riyazüs Sâlihin şerhinden:

 

Uzun sefer (yolculuk) duanın şartlarındandır. Çünkü sefer başlı başına duanın kabul sebebidir.

 

 

 

 

 

 

Hadisi Şerif: Üç duanın kabul edileceğinden şüphe yoktur. Ana-babanın evlâdına duası, yolcunun duası, mazlumun duası.

 

(Ramuz 1/261)

 

 

 

 

Uzun yolculukta bulunan kimse nefsi inkisar (kırıklık) içinde olduğu için icabete çok yakındır. Zira inkisar icâbet sebeplerinin en büyüklerindendir.

 

 

 

 

Duanın şartlarından birisi de eski elbise giymek ve dağınık bir hâl ve vaziyette bulunmaktır. Bu da icâbeti iktiza eden şeylerdendir.

 

Rasülüllah Aleyhisselâm eski elbise ile, tevazu içinde ve tazarru ile yağmur duasına çıkmıştı.

 

 

 

 

Mutraf bin Abdullah’ın kardeşinin oğlu hapse düşmüştü. Eski elbiselerini giydi ve şöyle dedi:

 

-“Bu şekilde Rabbime tevâzuda bulunuyorum. Umulur ki o, kardeşimin çocuğu hakkında bana yardım eder.”

 

 

 

 

Ellerini Kaldırmak:

 

 

Ellerini semaya kaldırmak da duanın şartlarındandır.

 

 

 

 

Hadis-i Şerif: Aziz ve Celil olan Allah Rahimdir, hayat sahibidir, Kerimdir. Kul ellerini kaldırdığı zaman onları boş ve ümitsiz olarak geri çevirmekten haya eder.

 

 

 

 

Israrlı Olmak:

 

 

Cenabı-ı Hakkın Rabliğini tekrar ile Allah’a ısrarlı (devamlı) dua etmek. Duanın kabulü kendisi ile istenen en önemli hallerden birisi de budur.

 

 

 

 

Hadis-i Şerif: Kul “Ya Rabbi, Ya Rabbi” dediği zaman Allah o kimseye “Lebbeyk, kulum iste, istediğin sana verilecektir.” buyurur.

 

(Ramuz 1/56)

 

Atâ’dan: Kul beş defa “Ya Rabbi” dediğinde Hazreti Allah muhakkak ona nazar eder.

 

Kur’an’ı Kerim’de zikredilen duaları düşünüp baktığımız zaman “Ya Rabbi” diye başlayan bir çok dua buluruz.

 

 

 

 

(5)

 

 Bundâr; Tüccârdır.

 

Yani, dünya padişahı defterini zabt ve muhafaza eden zevât bir kimsenin harc-u harâcın aldığında her kişinin eline “temessük verdiği bu kişinin harâcı alınmıştır, min ba’dü (bundan sonra) buna emir cânibinden taarruz etmeyeler”

 

Leyle-i Berat dahi böyledir. Defter bağlanacak yıl başıdır. Hak Teâlâ’nın âmâl’i ibâd defterini zabt eden kiram-ı berere emri ilâhi ile her kişinin âdl-ü adıyla “filan kişi iş bu yıl içinde şunun gibi amel-i sâlih işleyip bu geceye hürmet ettiği için Cehennemden beri oldu” diye berat yazarlar. (Umde-tü’l İslâm)

 

 

 

 

HİKAYE:

 

 

ALLAH BU GECE MÜMİNLERE BERAT YAZAR

 

 

 

 

Bilmelisin ki Allah Teâlâ bu gece mümin kullarına Berat yazar.

 

Ömer bin Abdülaziz Şaban ayının yarı gecesi namaz kılınca başını kaldırdığında nuru semaya ulaşmış yeşil bir kağıt gördü. Kağıtta şöyle yazılı idi:

 

-“Bu, Melik-i Aziz’den kulu Ömer bin Abdül Aziz’e Cehennemden berattır.”

 

 

 

 

Hadis-i Şerif: Bu gece yüz rekat namaz kılana Allah (C.C.) yüz melek gönderir. Otuzu onu Cennetle müjdeler, otuzu Cehennem azâbından muhafaza eder, otuzu dünya âfetlerini defeder, onu da şeytanın hilelerini uzaklaştırır.

 

 

 

 

Bu gece saidler için gadab-ı ilâhiden berat olduğu gibi şakiler için de rahmet-i ilâhiden berat vardır. (Ruhul-beyan)

 

 

Saidler: Kendileri için Allah tarafından hüsnâ (cennet) sebkat edenlerdir.

 

Şaki ise kendisi üzerine azâb kelimesi (cehennem) hak olandır. Hazreti Allah mes’ud kılsın ve Cehennem azabından korusun.

 

 

 

 

(6)

 

Evlenir, çocuğu dünyaya gelir, fakat ismi öleceklerin listesine yazılmıştır:

 

 

 

 

HİKAYE

 

 

SEVİNDİĞİNE BAKMA, RUHUNU ON BEŞ GÜN SONRA ALACAĞIM

 

 

 

 

 

Bir genç kız ile bir delikanlı Süleyman Aleyhisselâm’a geldiler ve nikâhlarını kıymasını istediler. O da nikâhlarını kıydı. Çok sevinçli bir şekilde Süleyman Aleyhisselâm’ın huzurundan çıktılar. Süleyman Aleyhisselâm onların bu sevincine taaccüp etti. O esnada melek-ül mevt (Azrail Aleyhisselâm) geldi ve dedi ki:

 

-“Onların sevincine taaccüp etme. ben bu gencin (erkeğin) ruhunu on beş gün sonra almakla emrolundum.”

 

 

 

 

Kulun yapması icap eden: ölüm için uyanık olmak, itaat ve güzel amellerle ona hazırlanmak, cehâlet ve uzun emelden çıkmak, borçlarını ödemek, sefere çıkarken yaptığı gibi hazarda (seferde olmadığı, evinde, memleketinde olduğu zaman) da alacak ve borçlarını vasiyet etmektir. Zira hiç kimse ne zaman ve nerede öleceğini bilemez.

 

 

 

 

MUGAYYEBAT-I HAMSE (BEŞ GAYB)

 

 

 

 

 

Ayet Meali: Hiç şüphe yok ki, kıyametin ilmi Allah’ın katındadır. Yağmuru o indirir. Rahimlerdekini o bilir. Hiç bir kimse yarın ne kazanacağını bilemez. Hiç bir kimse de nerede öleceğini bilmez. Muhakkak Allah,her şeyi bilendir, her şeyden haberdar olandır. (Lokman-34)

 

 

 

 

Hiç şüphe yok ki, kıyametin ilmi Allah’ın katındadır.

 

 

Yani, Kıyamet vakti ve kıyameti takip eden sıkıntıların vakti sadece Allah’ın ilmindedir. İnsanlardan hiç kimse kıyametin hangi sene, hangi ay ve gece gündüzün hangi saatinde kopacağını bilemez. İnsanlar korku ve hazırlık üzere bulunsunlar diye kıyametin vakti gizlenmiştir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yağmuru o indirir.

 

 

Gays (bereket) diye isimlendirilmesinin sebebi: Yağmur halk için bereket kaynağıdır. Çünkü mahlûkatın rızkı onunladır ve bekâsı da ona bağlıdır.

 

Hazreti Allah yağmuru takdim ve tehir etmeden takdir buyurduğu zamanda ve tayin buyurduğu yere indirir. Bunun da zamanı, mekanı ve damlaların adedi ile alâkalı bilgi sadece kendi ilm-i ezelisindedir.

 

 

 

 

Rivayet edildi: Hiçbir gece ve gündüz yoktur ki, sema yağmur bırakmasın. Hazreti Allah onu dilediği tarafa çevirir.

 

 

 

 

Rahimlerdekini o bilir.

 

 

Yani onun erkek mi, dişi mi, diri mi, ölü mü olduğunu, sıfatlarının uzuvlarının tam mı, noksan mı olduğunu, güzel mi, çirkin mi, saîd mi, şakî mi olduğunu bilir.

 

 

 

 

Hiç bir kimse yarın ne kazanacağını bilemez.

 

 

Kişilerin hayır, şer, iyilik ve kötülük olarak ne yapacaklarını insan bilemez. Öyle ki, bazen hayır yapmaya azmeder, şer işler. Bazen de şer düşünüyorken hayır işler.

 

 

 

 

Hiç bir kimse de nerede öleceğini bilmez.

 

 

İnsan ne zaman öleceğini bilemediği gibi karada mı, suda mı, dağda mı, ovada mı, nerede öleceğini de bilemez.

 

 

 

 

HİKAYE

 

 

ALLAH’IM GÜNEŞİN MELEĞİNE SALAT ET

 

 

 

 

 

Bir adam sık sık “Allah’ım, güneşin meleğine salât et” derdi. Güneş meleği yeryüzüne inip bu zatı ziyaret etmek için Rabbinden izin istedi. Yeryüzüne indi ve o zata:

 

-“Senin için indim, ne ihtiyacın var?” diye sordu. Adam:

 

-“ Öğrendim ki ölüm meleği senin arkadaşınmış. Benim ecelimi geciktirmesini ve ölümümün hafifletilmesini iste.”

 

Güneş meleği onu beraberinde alarak güneşteki yerine (götürüp) oturttu. Ölüm meleğine varıp isteğini söyledi. Azrail:

 

-“Kim o?” diye sordu. Güneş meleği de:

 

-“Filan oğlu filan” diye adını söyledi. Azrail Aleyhisselâm Levh’a baktı ve dedi ki:

 

-“Bu zat senin güneşteki yerine oturmadıkça ölmez.” Güneş meleği;

 

-“Benim yerime yenice oturdu” deyince Azrail Aleyhisselâm:

 

-“Elçilerimiz (melekler) onun ruhunu alırlar, hem onlar vazifelerinde kusur etmezler” dedi.

 

Güneş meleği yerine döndüğünde o zatı ölmüş olarak buldu.

 

 

 

 

Ayet Meali: Kullarının üstünde kahir olan Odur. Ve üzerinize (amellerinizi yazan) Hafaza melekleri gönderir. Nihayet, sizden birine ölüm geldiği vakit, elçilerimiz (melekler) onun ruhunu alırlar. Hem onlar, vazifelerinde kusur etmezler. (Enam-61)

 

 

 

 

 

Şiir:

 

 

Kişinin ölümü bir beldede olduğu zaman

 

 

Onu bir ihtiyaç oraya çağırır da, uçuverir.

 

 

 

 

 

Muhakkak Allah, her şeyi bilendir, her şeyden haberdar olandır.

 

 

Hazreti Allah her şeyi, işlerin zahirini olduğu gibi bâtınını da bilir.

 

 

 

 

Kim bu mugayyebât-ı hams (beş gayb)ı bildiğini iddia ederse küfre düşer. Zira gaybın tamamı Allah’a mahsustur.

 

 

 

 

 

Enbiya ve evliyanın gaybe ait bazı şeyleri bildiğine dair haberler ya vahy ya da ilhâm ve keşif yoluyla Allah’ın kendilerine bildirmesi iledir.

 

Bazı evliyalar yağmurun yağacağı ve doğacak çocukların erkek mi kız mı olduğuna dair haberler vermiş ve haber verdikleri gibi ortaya çıkmıştır. Zira bunlar sahih ilham kabilindendir.

 

 

 

 

Hakkı Kuddise Sirruh bir yazısında, vefat edeceği zamanı haber vermişti. Söylediği gibi oldu.

 

 

 

 

 

 

(7)

 

 

BERAT GECESİ KILINACAK NAMAZ

 

 

 

 

 

“Berat gecesi kılınacak namaz da Receb namazı gibi Nebi Aleyhisselâm dan rivayet edilmiştir”

 

 

 

 

Bu namaz ile ilgili bazıları “zayıf, merfu” olduğunu söylediler.

 

Aliyyül Kâri şöyle dedi: Ben derim ki, zayıf hadis ile de amel caizdir. Mekruh olan, münkerata yakın olanlardır.

 

 

 

 

Ayet Meali: Gördün mü, bir kulu, namaz kıldığında alıkoyanı?

 

 (Alak- 9-10)

 

 

 

 

 (8)

 

 

 “Belki de bu namazı cemaatle kıldılar.”

 

Necmeddin fetvalarından: Cemaatle nafile namaz kılmak mekruhtur. Ancak teravih, ay tutulma, güneş tutulma ve yağmur duası, namazları müstesna.

 

 

 

 

Eğer bu namazı kerahetsiz cemaatle kılmak isterlerse cemaat imama uyarak kılmayı nezreder. İmam da cemaate kıldırmayı nezreder. İnsanlar bundan gafildirler. Şöyle ki tesbih, reğaib, berat ve Kadir namazını cemaatle kılıyorlar. Fakat nasıl niyet edileceğini bilmiyorlar.

 

 

 

 

Dürr-ü’l Muhtâr’da şöyle denildi:

 

 

Ramazanın dışında vitir ve nafile namazlar cemaatle kılınmaz, mekruhtur. İsterse dört kişi bir kişiye uyarak çağırma yoluyla olsun.

 

 

 

Bezzaziye’den:

 

 

Reğaib, Berat ve Kadir namazlarında imama uymak (cemaat) mekruhtur. Ancak “şu kadar rekat namazı şu imama uyarak cemaatle kılmayı nezrettim” dediği zaman müstesna. Zira bu durumda cemaatle kılmanın dışında başka bir çıkış yolu yoktur.

 

Doğru olan cemaatin nezretmesidir, imamın değil. Aksi takdirde nezreden nezredene uymuş olur ki, bu caiz olmaz.

 

 

 

 

Bezzazi’de şöyle dedi:

 

 

Mekruh bir şey için bütün bu tekellüfâtta (zorluklara) girmek doğru olmaz.

 

(9)

 

 

İNSANLARI AMEL MEVZUUNDA FARKLI KILAN ŞEYLER

 

 

 

 

 

İnsanlar amel mevzuunda farklı farklı, üstünlükleri de mertebe mertebedir. Amel mevzuunda insanları birbirinden ayıran ve üstün kılan hususlardan bazıları: Yaş, zaman, mekân, ahvâl, amelin kendisidir.

 

 

 

 

a-Yaş: İtaat, ibadet ve salih amel mevzuunda aynı mertebe üzere oldukları zaman yaş bakımından büyük olan küçük olandan üstün olur.

 

b-Zaman: Zira Ramazan ayı, Cuma günü, Berat gecesi, Kadir gecesi, Zilhiccenin ilk on günü ve Aşure günü (gibi müstesnâ zamanlarda) yapılan ameller sâir gün ve zamanlarda yapılandan (sevapça) daha üstündür.

 

c-Mekân: Mescid-i Haram’da kılınan namaz Mescid-i Nebi’dekinden, oradaki Mescid-i Aksa’dakinden, oradaki de diğer mescitlerde kılınan namazdan daha faziletlidir.

 

d-Ahvâl: Cemaatle kılınan namaz yalnız kılınan namazdan daha faziletlidir.

 

e-İbadetin (amelin) kendisi : Namaz kılmak, mesela yoldan insanlara eza verecek bir şeyi gidermekten daha faziletlidir.

 

 

 

 

GECE NAMAZI

 

 

 

 

 

Akıllı ve uyanık olanlar bu tür gecelerde uykuyu terk edip çeşitli ibâdet ve itaatlarla ihya etmeye çalışmalıdır. Çünkü, her ne kadar Hazreti Allah kullarına uykuya ruhsat verip onu bedenlerinin istirahatı için bir vasıta kılmış olsa da, lâkin uykunun çoğu tembelliktir ve dünyevi ve uhrevi saadetleri tahsil etmekte bir ticaret vesilesi, bir sermaye olan ömrü zâyi etmektir.

 

 

 

 

Bilâl-ı Habeşi Radiyallahü Anh’ın seher vaktinde söylediği beyitlerden bir parça:

 

Ey dolu dolu (çok) uyuyan kişi

 

Kul Rabbine karşı uyuyamaz.

 

Sen söyleyebilir misin ki “ben günahkârım” diye

 

Geceleri tatlı uyku ile meşgul olarak. (Ruhul Beyan)

 

 

 

 

Gece namazı gündüz namazından daha faziletlidir.

 

Sahihi Müslimde merfuan rivayet edilen hadisi şerifte şöyle buyuruldu:

 

-“Farzlardan sonra en faziletli namaz gece namazıdır.”

 

 

 

 

 

Taberani merfuan rivayet etti:

 

 

-“Bir koyun sağacak kadar (bir zaman) da olsa geceleyin namaz kılmalıdır.”

 

 

 

 

 

Teheccüd Istılahta; uykudan sonra nafile namaz kılmaktır. Teheccüd odur ki, kişi uykudan (kalktıktan) sonra namaz kılar. Zaten teheccüd, zorlayarak uykuyu izâle etmektir.

 

 

 

 

Evet, gece namaz kılmak ve ibadet etmek teheccüdden daha umumidir.

 

Teheccüd namazının en azı iki rekat, ortası dört rekat, çoğu da sekiz rekattır.

 

 

 

 

Hadis-i Şerif: Her kim gece uyanır, hayat arkadaşını da uyandırır da birlikte iki rekat namaz kılarlarsa Allah’ı çok zikreden erkekler ve kadınlardan yazılırlar. (Sahihi Buhari Tecridi Sarih Terc. 1/17)

 

 

 

 

Hadis-i Şerif: Allah’a en sevimli olan namaz Davud Aleyhisselâm’ın namazıdır. Gecenin yarısında uyurdu. Üçte birini ibadetle geçirirdi. Altıda birinde yine uyurdu. (Salihi Buhari Tecridi Sarih Terc. 4/53)

 

 

 

 

Adet haline getirdiği teheccüdü özürsüz terk etmek mekruhtur. Çünkü Aleyhisselâm Efendimiz İbn-i Ömer’e (Radıyallâhü Anh) şöyle buyurmuştur:

 

-Ey Abdullah, filan kişi gibi olma. O gece ibadet ederdi, sonra onu bıraktı.

 

 

 

 

 

Mükellef (müslümanlara) yakışan; takat getireceği amelleri yapmaktır.

 

 

 

 

Hadis-i Şerif: Amellerin Allah’a en sevimlisi az da olsa devamlı olanıdır. (Sahihi Buhari Tecrid-i Sarih Terc. 12/191)

 

 

 

 

Rasülüllah Aleyhisselâm Şaban ayının hilâlini gördüğü zaman şöyle dua ederdi:

 

-“Allah’ım, bize Recep ve Şabanı mübarek kıl ve bizi Ramazana ulaştır.”

 

 

 

 

 

Ebu Said-i Hudri’den, Rasülüllah Aleyhisselâm şöyle buyurdu:

 

 

-“Recep Allah’ın ayı, Şaban benim, Ramazan da ümmetimin ayıdır.”

 

 

 

 

 

ŞABAN AYINDA ORUÇ

 

 

 

 

 

Peygamber Efendimiz bir münâdiye şöyle demesini emrederdi: - “Şaban benim ayımdır. Benim ayımda (oruç, namaz, sadaka ile) bana yardım edene Allah merhamet etsin.”

 

 

 

 

Müslümana yakışan, bu ayda hayrı çoğaltmaktır. Yine bu ayda Peygamberimiz Efendimize çok salavat getirmek lâzımdır. Çünkü o, bu ayı kendisine izafe etmiştir.

 

 

 

 

Aişe Radıyallahü Anhâ’dan:

 

 

“Rasülüllah Aleyhisselâm’ın, Şaban ayının tamamını oruçlu geçirdiği olurdu. Kendisine;

 

-“Ya Rasülallah! Şaban ayı oruç için size en sevimli aydır?” dedim. Şöyle buyurdular:

 

-“Evet ya Aişe, zira o öyle bir aydır ki, o sene içinde öleceklerin ecelleri Şaban ayında yazılır. Ben de Rabbime ameli salih ve ibadet halindeyken ecelimin yazılmasına sevinirim.”

 

 

 

 

 

Aişe Radıyallahü Anhâ’dan:

 

 

“Rasülüllah Aleyhisselâm hiç bir ayda Şaban ayındaki kadar çok oruç tutmazdı. Tamamında oruç tuttuğu olurdu.”

 

Çünkü Aleyhisselâm Efendimiz senenin bütün günlerinde oruçlu olmaz, bazılarında oruç tutar, bazılarında tutmazdı.

 

 

 

 

Hazreti Aişe, İbn-i Abbas ve Enes Radıyallâhü Anh dediler ki:

 

 

Peygamberimiz Aleyhisselâm öyle oruç tutardı ki biz “iftar etmeyecek” derdik. Öyle de iftar ettiği (oruç tutmadığı) olurdu ki biz “oruç tutmayacak” derdik.

 

 

 

Rasülüllah’ın bazen oruç tutmaması, diğer ibadetleri yapmakta zayıf düşmesin diye bedeni takviye içindir.

 

 

 

 

Aleyhisselâm Efendimiz buyurdular ki:

 

-Üzerinde kendi (beden)inin hakkı vardır, eşinin hakkı vardır. Her hak sahibine hakkını ver.

 

 

 

 

 

Onun içindir ki bazılarına göre bütün seneyi oruçlu geçirmek mekruhtur.

 

 

 

 

Davud Aleyhisselâm’ın orucu Allah katında en faziletli oruç şeklidir. O bir gün oruç tutar, bir gün iftar ederdi.

 

 

 

 

Ebu Hüreyre Radıyallâhü Anh’ın rivayet ettiğine göre Efendimiz Aleyhisselâm Pazartesi ve Perşembe günleri oruç tutardı.

 

(Ramuz- 2/557)

 

 

 

 

Bir grup âlim sürekli aynı günlerde oruç tutmayı mekruh gördü; cahiller örnek alıp ta onu vâcib zannetmesin diye.

 

Vacib itikat etmeden böyle yaparsa güzeldir. Onun içindir ki âlimler Şekk günü1 orucunda ihtilaf etti.

 

 

 

 

İşte bu, karmakarışık bir gönül ve darmadağınık,perişan hal ile beraber kalemden akan bilgilerin, mecliste kokan güzel kokuların sonu, Allah’ın lütfü ile yazmayı kolay kıldığı ve yardımıyla işlemeyi yazmayı nasip ettiği malumatın nihayetidir. İnsaf ve kerem erbabından ümit edilen; insan hata ve nisyan (unutma) mahalli olduğundan ayağın kaydığı, kalemin haddi aştığı yeri af etmesidir. Ey cehâlet ve haset hastalığından salim olan kimse, yanlışları tashih kalemi ile düzeltiver. Çünkü Allah sahih olmayı ancak irşad sahibi kitabı mecidine ait kıldı. Allah Sübhanehû’ya sığınarak tazarru ile yalvarır ve umumi lütfundan temenni ederim ki, şu vaaz ve sohbetleri afvına sebep, iki cihanda fazl-ü ihsânına vesile kılsın ve bizleri söylediği ile amel eden vaizlerden ve kamil, takva ehli alimlerden kılsın. Onlar ki, evlerinde ayın on dördü gibi ehlini şereflendirir ve cennetin ortasında nurdan minberler üzerine otururlar. Nasıl olmasın ki? Allah Teâlâ onları dünyada kalb hastalıklarının devası ve insanların idarecisi kılmıştır.

 

Onları hikmet darbeleri ile yumuşatır, vaaz macunu ile tedavi ederler. Neticede onlarda ünsiyet hasıl olur.

 

 

 

 

Allah’ım, bütün mahlukatın Efendisi Aleyhisselâm hürmetine bize onların hidayeti ile hidayet et ve onlara riayet ehlinden eyle... O peygambere ve yüce âl ve ashabına yağmur yağıp yayıldığı, bedir doğup tamam olduğu müddetçe salât-ü selâm et...

 

 

 

 

Bu eseri tamamlatan, güzel bir son ile hitâma erdiren Allah’a hamdolsun...

 

 

 

 

Bu eserin yazımı Hicri 1311 senesinde tamamlandı.

 

 

 

 

in müellifi:

 

 

RAHMİ MUHAMMED: Abdullah Oğlu (1909 İstanbul) Eğin’lidir. İstanbul’da Mekteb-i Nüvvab Müdürlüğünde bulundu. Eseri: 11 tanedir. Bunlardan Usârat-ül Fünûn, Şerhi Maksud, El Ikdün Nâmî Alel Câmi, Avamil Tuhfesi Şerhi, Vaz’ıyye Risalesi Şerhi, mev’ızadan Tefcîr-üt Tesnîm gibileri matbudur.

 

 

 

 

 


 

 

 

1 Müteşâbih: Son derece gizli olduğu için kendisiyle murad edilen mananın beyanı ümit edilmeyendir. Yani bizim için onunla murad edilen manayı anlama ümidi kesilmiştir. Rasülüllah Aleyhisselâm için değil. Çünkü O, Allah’ın bildirmesi ile bilir.

 

 

 

 

1 Şekk günü: Havanın bulutlu olması gibi sebepler yüzünden Şâban ayının yirmi dokuzundan sonraki günün Şâban ayına mı yoksa Ramazan ayına mı ait olduğu konusunda şüphe meydana gelirse bu güne “şekk günü” denilir.

 

 

 

 

 

 

 

 Tefcîr-ut Tesnîm’

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   
© incemeseleler.com